धनगढी — प्रेम र विवाहको बीचमा पर्ने आर्थिक बोझ र सामाजिक दबाबका कारण पछिल्लो समय अनेकौं जोडीहरू समस्यामा परिरहेका छन्। धनगढी उपमहानगरपालिकाकी युवती उसा (नाम परिवर्तन) र विकास (नाम परिवर्तन) को घटनाले यो वास्तविकता उजागर गरेको छ।
दुवै परिवारको सहमतिमा प्रेम सम्बन्धमा बाँधिएका उनीहरूले विवाहअघि एकअर्कालाई राम्ररी चिन्नका लागि भारत भ्रमण गर्ने योजना बनाए। यो भ्रमणमा दुवै पक्षका अभिभावक पनि सहभागी थिए। तर ती सबै खुसी र आशाका साथ सुरु भएको सम्बन्ध भारतबाट फर्किएपछि एकदमै फरक मोडमा पुग्यो।
युवकले विवाह नगर्ने निर्णय गरेपछि उसालाई मात्र होइन, उनको परिवारलाई पनि आर्थिक र मानसिक चोट लागेको छ। सम्बन्धलाई बचाउने प्रयास गर्दा पनि सफलता नपाएपछि युवती र उनका अभिभावकले प्रहरीको ढोका थुक्र्याउनुपर्यो। १२ लाख रुपैयाँ खर्च भइसकेको यो प्रेम–यात्रा अहिले न्यायको लागि संघर्षमा परिणत भएको छ।
यस घटनाले प्रेम सम्बन्ध र विवाहबीचको आर्थिक पक्षलाई पुनः चर्चा गराएको छ। प्रेमका लागि ठूलो रकम खर्च गर्नु के सही हो? सम्बन्धमा आर्थिक लगानीलाई कसरी मापन गर्ने? र प्रेम र विवाहका बीच पर्ने यस किसिमका विवादहरूलाई कानुनी र सामाजिक रूपमा कसरी समाधान गर्ने?
धेरैजसो अवस्थामा, प्रेम सम्बन्धमा लगानी भएका खर्चहरू प्रायः व्यक्तिगत वा पारिवारिक स्तरमा हुन्छन् र तिनीहरूको हिसाब–किताब स्पष्ट हुँदैन। तर जब सम्बन्ध टुट्छ र ठूलो रकम खर्च भएको हुन्छ, तब त्यस्तो मुद्दा न्यायिक चरणसम्म पुग्न सक्छ।
प्रहरीले यो घटनामा विवाह गर्ने वा नगर्ने निर्णय व्यक्तिगत स्वतन्त्रताको विषय भएको बताएको छ। तथापि, आर्थिक पक्षको दाबीको अनुसन्धान जारी राख्नुपर्ने देखिन्छ।
यस प्रकारका घटनाले समाजमा प्रेम र विवाहबिचको सन्तुलन, पारिवारिक सहमति, र कानुनी संरक्षणका विषयमा गम्भीर छलफल आवश्यक रहेको देखाउँछ। प्रेमलाई मात्र होइन, सम्बन्धसँग जोडिएका आर्थिक र कानुनी पक्षलाई पनि सम्मान र सुरक्षा दिन आवश्यक छ।
